Thị trường chứng khoán là gì? Đây là một trong những câu hỏi cơ bản mà bất kỳ ai khi bắt đầu tìm hiểu về đầu tư tài chính đều đặt ra. Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra các giao dịch mua bán cổ phiếu, trái phiếu và các loại chứng khoán khác giữa nhà đầu tư và doanh nghiệp.
Đây không chỉ là kênh huy động vốn hiệu quả cho doanh nghiệp mà còn mang lại cơ hội sinh lời cho nhà đầu tư thông qua việc mua bán các công cụ tài chính.
Việc hiểu rõ thị trường chứng khoán là gì giúp bạn nắm bắt được nguyên lý hoạt động, cách thức tham gia và quản lý rủi ro khi đầu tư.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng đi sâu hơn vào các khía cạnh của thị trường chứng khoán và khám phá cách thức vận hành của nó để giúp bạn tự tin hơn khi bước chân vào thế giới tài chính đầy cơ hội này.
Thị trường chứng khoán là gì?
Thị trường chứng khoán là gì? Thị trường chứng khoán là một phần của thị trường tài chính, nơi diễn ra các hoạt động giao dịch mua bán cổ phiếu, trái phiếu và các loại chứng khoán khác.
Đây là nơi mà nhà đầu tư có thể mua và bán quyền sở hữu đối với các công ty thông qua cổ phiếu hoặc giao dịch các công cụ nợ như trái phiếu.
Thị trường chứng khoán bao gồm các sàn giao dịch như Sở Giao dịch Chứng khoán và các thị trường phi tập trung (OTC), giúp kết nối các doanh nghiệp cần huy động vốn với các nhà đầu tư có nhu cầu sinh lời.
Ngoài vai trò huy động vốn cho doanh nghiệp, thị trường chứng khoán còn là thước đo sức khỏe của nền kinh tế và là nơi nhà đầu tư có thể tìm kiếm cơ hội tăng trưởng tài sản dài hạn.
Việc hiểu rõ thị trường chứng khoán là gì giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về cách thức hoạt động của hệ thống tài chính hiện đại.
Các sản phẩm được giao dịch trên thị trường chứng khoán
Sau khi hiểu rõ thị trường chứng khoán là gì, bước tiếp theo là khám phá các sản phẩm tài chính được giao dịch trên thị trường này. Mỗi loại sản phẩm đều có đặc điểm riêng, phù hợp với các mục tiêu đầu tư khác nhau, từ an toàn đến rủi ro cao.
Việc hiểu rõ từng loại sản phẩm này sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác và phù hợp với chiến lược tài chính của mình.
Trong các phần này, chúng ta sẽ đi sâu vào từng sản phẩm để giải thích cách thức hoạt động, lợi ích, cũng như những rủi ro tiềm ẩn khi giao dịch trên thị trường chứng khoán.
Cổ phiếu
Khi nhắc đến thị trường chứng khoán là gì, không thể bỏ qua cổ phiếu – sản phẩm chủ lực được giao dịch phổ biến nhất. Cổ phiếu đại diện cho quyền sở hữu một phần trong công ty, cho phép nhà đầu tư hưởng lợi từ sự tăng trưởng của doanh nghiệp thông qua cổ tức và tăng giá trị cổ phiếu.
Đầu tư vào cổ phiếu là cách giúp đa dạng hóa danh mục và tìm kiếm lợi nhuận dài hạn trên thị trường chứng khoán.
Trái phiếu
Trái phiếu là một kênh huy động vốn quan trọng đối với doanh nghiệp, phù hợp với những nhà đầu tư cá nhân lâu năm, chuyên nghiệp hoặc các tổ chức tài chính.
Khi mua trái phiếu, nhà đầu tư cho doanh nghiệp hoặc chính phủ vay tiền và nhận lãi suất định kỳ. Trái phiếu mang lại thu nhập ổn định và ít rủi ro hơn, phù hợp với những người tìm kiếm sự bảo toàn vốn trên thị trường chứng khoán.
Chứng chỉ quỹ
Chứng chỉ quỹ là một sản phẩm đáng chú ý. Đây là công cụ tài chính giúp nhà đầu tư sở hữu gián tiếp nhiều loại tài sản trong một quỹ đầu tư mà không cần trực tiếp quản lý.
Chứng chỉ quỹ phù hợp với những nhà đầu tư không có nhiều thời gian hoặc chuyên môn, mang lại lợi ích từ việc đa dạng hóa danh mục và giảm thiểu rủi ro.
Chứng quyền có đảm bảo
Trong việc tìm hiểu thị trường chứng khoán là gì, chứng quyền có đảm bảo là một công cụ phái sinh phổ biến. Chứng quyền cho phép nhà đầu tư mua hoặc bán cổ phiếu theo một mức giá cố định trong tương lai, nhưng không bắt buộc phải thực hiện giao dịch.
Với tính linh hoạt cao, chứng quyền có đảm bảo giúp nhà đầu tư tối ưu hóa lợi nhuận khi dự đoán đúng xu hướng thị trường, đồng thời giảm thiểu rủi ro nhờ khả năng giới hạn khoản lỗ.
Hợp đồng quyền chọn
Hợp đồng quyền chọn là một sản phẩm phái sinh Hợp đồng này cho phép nhà đầu tư có quyền, nhưng không bắt buộc, mua hoặc bán một tài sản tại mức giá đã định trước trong tương lai.
Đây là công cụ giúp quản lý rủi ro và tạo ra lợi nhuận linh hoạt trên thị trường chứng khoán, đặc biệt phù hợp cho các nhà đầu tư có kinh nghiệm.
Hợp đồng tương lai
Hợp đồng tương lai là một sản phẩm phái sinh. Đây là thỏa thuận giữa hai bên về việc mua hoặc bán một tài sản cơ bản tại một thời điểm xác định trong tương lai với mức giá đã thỏa thuận trước.
Hợp đồng tương lai thường được sử dụng để phòng ngừa rủi ro hoặc đầu cơ, giúp nhà đầu tư tận dụng biến động giá trên thị trường chứng khoán.
Thời gian giao dịch trên thị trường chứng khoán
Khi tìm hiểu thị trường chứng khoán là gì, một trong những yếu tố quan trọng mà nhà đầu tư cần nắm rõ là thời gian giao dịch trên thị trường chứng khoán. Ở Việt Nam, thị trường chứng khoán hoạt động từ thứ Hai đến thứ Sáu, trừ các ngày nghỉ lễ theo quy định nhà nước ban hành.
Phiên giao dịch được chia thành 3 phiên chính: phiên khớp lệnh định kỳ, phiên khớp lệnh liên tục và phiên giao dịch thỏa thuận.
Đối với giao dịch Cổ phiếu, hợp đồng tương lai, chứng chỉ quỹ ETF, chứng quyền có bảo đảm:
- Phiên sáng bắt đầu từ 9h00 đến 11h30.
9h – 9h15: Khớp lệnh định kỳ mở cửa
9h15 – 11h30: Khớp lệnh liên tục
9h – 11h30: Khớp lệnh thỏa thuận
- Nghỉ trưa 11h30 – 13h
- Phiên chiều diễn ra từ 13h00 đến 15h00
13h – 14h30: Khớp lệnh liên tục
14h30 – 14h45: Khớp lệnh định kỳ đóng cửa
13h – 15h: Khớp lệnh thỏa thuận
Đối với trái phiếu:
- Phiên sáng bắt đầu từ 9h00 đến 11h30, giao dịch thỏa thuận
- Nghỉ trưa 11h30 – 13h
- Phiên chiều diễn ra từ 13h00 đến 15h00, giao dịch thỏa thuận
Đối với các loại chứng chỉ quỹ mở do các công ty quản lý quỹ phát hành thì khung giờ giao dịch là tất cả thời gian trong tuần nhưng khung giờ khớp lệnh sẽ theo công ty quản lý quỹ quy định.
Bên cạnh đó, sẽ có một số ứng dụng chứng khoán, đầu tư cho phép các nhà đầu tư cá nhân được thực hiện giao dịch ngoài khung giờ trên.
Các giao dịch này có thể là giao dịch giữa công ty cung cấp dịch vụ với nhà đầu tư cá nhân hoặc các lệnh này sẽ được ưu tiên khi vào phiên giao dịch.
Đặc điểm thị trường chứng khoán Việt Nam
Khi tìm hiểu thị trường chứng khoán là gì, các đặc điểm chính của thị trường chứng khoán Việt Nam bao gồm: tính công khai, tính thanh khoản cao, và khả năng sinh lời hấp dẫn.
Tuy nhiên, thị trường cũng đi kèm với tính rủi ro và thay đổi liên tục, đòi hỏi nhà đầu tư phải có khả năng quản lý rủi ro tốt. Đặc điểm này tạo nên sự linh hoạt và tiềm năng cho những ai muốn tham gia đầu tư vào thị trường Việt Nam.
Tính công khai
Thị trường chứng khoán là gì và tính công khai có vai trò như thế nào trong thị trường chứng khoán Việt Nam? Tính công khai là một yếu tố quan trọng đảm bảo sự minh bạch và tin cậy của nhà đầu tư.
Tại Việt Nam, thị trường chứng khoán tuân thủ các quy định pháp lý chặt chẽ từ cơ quan quản lý như Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, yêu cầu các công ty niêm yết phải công bố đầy đủ thông tin về tình hình tài chính, hoạt động kinh doanh và các giao dịch quan trọng.
Việc công khai thông tin giúp nhà đầu tư nắm bắt được tình hình thực tế của doanh nghiệp và ra quyết định đầu tư một cách chính xác.
Ngoài ra, các thông tin về giá cổ phiếu, khối lượng giao dịch, và báo cáo tài chính được công bố thường xuyên, giúp đảm bảo tính minh bạch trên toàn bộ thị trường.
Điều này tạo ra môi trường cạnh tranh công bằng, khuyến khích các doanh nghiệp hoạt động minh bạch và giúp nhà đầu tư có thêm niềm tin khi tham gia thị trường chứng khoán Việt Nam.
Tính thanh khoản
Tính thanh khoản là một yếu tố quan trọng cần được xem xét khi cân nhắc giữa các phương án đầu tư. Tính thanh khoản của thị trường chứng khoán Việt Nam thể hiện khả năng mua và bán chứng khoán nhanh chóng mà không làm ảnh hưởng lớn đến giá thị trường.
Thị trường chứng khoán Việt Nam ngày càng thu hút nhiều nhà đầu tư, với khối lượng giao dịch liên tục tăng cao, đặc biệt trên hai sàn chính là HOSE và HNX. Điều này giúp thị trường trở nên linh hoạt, cho phép nhà đầu tư dễ dàng chuyển đổi tài sản thành tiền mặt khi cần.
Tính thanh khoản cao cũng mang lại cơ hội tốt cho nhà đầu tư trong việc tối ưu hóa lợi nhuận, vì việc mua và bán chứng khoán có thể thực hiện một cách nhanh chóng, đáp ứng các biến động của thị trường.
Tuy nhiên, thanh khoản cũng có thể chịu ảnh hưởng từ các yếu tố như tình hình kinh tế vĩ mô và chính sách của nhà nước.
Tính rủi ro
Giống như mọi thị trường tài chính khác, thị trường chứng khoán Việt Nam cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, từ rủi ro hệ thống đến rủi ro phi hệ thống.
Một trong những rủi ro phổ biến là sự biến động về giá cổ phiếu, chịu tác động bởi yếu tố kinh tế vĩ mô như lạm phát, tỷ giá hối đoái và các chính sách tiền tệ của nhà nước.
Bên cạnh đó, thị trường Việt Nam còn đối mặt với rủi ro từ tình hình kinh doanh của doanh nghiệp, đặc biệt là những công ty niêm yết gặp khó khăn về tài chính hoặc quản lý yếu kém.
Ngoài ra, tính rủi ro còn xuất phát từ việc thiếu kinh nghiệm đầu tư của nhà đầu tư cá nhân và khả năng tiếp cận thông tin còn hạn chế. Việc hiểu rõ những rủi ro tiềm ẩn sẽ giúp nhà đầu tư có chiến lược quản lý rủi ro hiệu quả hơn khi tham gia vào thị trường chứng khoán Việt Nam.
Tính thay đổi liên tục
Thị trường này chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố như tình hình kinh tế vĩ mô, chính sách tài chính, cũng như các biến động quốc tế. Giá cổ phiếu có thể thay đổi nhanh chóng trong ngày, phản ánh ngay lập tức các thông tin về doanh nghiệp, tình hình thị trường và tâm lý nhà đầu tư.
Tính thay đổi liên tục này tạo ra cả cơ hội và thách thức cho nhà đầu tư. Trong khi một số người có thể nắm bắt cơ hội để kiếm lợi nhuận nhanh chóng, những biến động lớn cũng có thể dẫn đến rủi ro mất mát.
Vì vậy, nhà đầu tư cần luôn theo dõi sát sao các tin tức và phân tích thị trường để có thể ra quyết định đúng đắn.
Tính sinh lời
Thị trường chứng khoán Việt Nam được xem là một kênh đầu tư hấp dẫn với tiềm năng sinh lời cao, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng.
Nhà đầu tư có thể kiếm lợi nhuận từ việc mua bán cổ phiếu, nhận cổ tức từ các doanh nghiệp, hoặc đầu tư vào các sản phẩm tài chính khác như trái phiếu và chứng chỉ quỹ.
Tính sinh lời của thị trường không chỉ phụ thuộc vào sự tăng trưởng của doanh nghiệp mà còn từ những biến động giá cổ phiếu trên sàn giao dịch. Nếu nắm bắt tốt thời điểm và xu hướng thị trường, nhà đầu tư có thể gia tăng đáng kể giá trị tài sản của mình.
Tuy nhiên, tính sinh lời của thị trường cũng đi kèm với rủi ro, yêu cầu nhà đầu tư cần có chiến lược hợp lý và kiến thức sâu rộng để tối ưu hóa lợi nhuận.
Với sự linh hoạt và cơ hội lớn, thị trường chứng khoán Việt Nam trở thành lựa chọn hấp dẫn cho các nhà đầu tư muốn tìm kiếm lợi nhuận dài hạn.
Quy định của Pháp luật về thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán Việt Nam hoạt động dưới sự quản lý chặt chẽ của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và tuân thủ theo Luật Chứng khoán. Các quy định này được thiết lập nhằm đảm bảo tính minh bạch, công khai và công bằng cho tất cả các bên tham gia thị trường.
Doanh nghiệp muốn niêm yết cổ phiếu trên sàn giao dịch phải đáp ứng các tiêu chuẩn nhất định về vốn, lợi nhuận và tính minh bạch tài chính.
Hơn nữa, các quy định về công bố thông tin yêu cầu doanh nghiệp phải cung cấp đầy đủ báo cáo tài chính định kỳ, các hoạt động quan trọng có thể ảnh hưởng đến giá cổ phiếu.
Những hành vi thao túng giá, giao dịch nội gián và các hoạt động không lành mạnh khác đều bị nghiêm cấm và có chế tài xử phạt cụ thể.
Gần đầy nhất cơ quan điều tra – cảnh sát kinh tế đã khởi tố một số vụ án liên quan đến vi phạm luật của thị trường chứng khoán như:
- Trịnh Văn Quyết – chủ tịch Tập đoàn FLC bị bắt vì tội “Thao túng thị trường chứng khoán” và tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.
Chủ tịch Tập đoàn Tân Hoàng Minh bị truy tố thao túng trái phiếu chiếm đoạt 8.600 tỉ
Vậy có nên tham gia đầu tư vào thị trường chứng khoán không?
Hiện nay có rất nhiều kênh đầu tư như chứng khoán, bất động sản, crypto,…nhưng ta có thể dễ dàng thấy việc đầu tư chứng khoán là một kênh hoàn toàn phù hợp với mọi người, không cần số với lớn, có khả năng tiếp cận dễ đang.
Chưa kể, nếu so với các kênh đầu tư khác, đây là một thị trường có tính thanh khoản cao (so với bất động sản), được luật pháp bảo hộ và có quy định rõ ràng (so với crypto).
Việc tiếp theo đó là lựa cho những những sản phẩm phù hợp để đầu tư. Đối với nhà đầu tư cá nhân, mới tham gia vào thị trường (dưới 5 năm) chúng tôi thực sự khuyên các bạn chỉ nên tham gia vào đầu tư cổ phiếu, chứng chỉ quỹ mở hoặc ETF.
Thông qua đầu tư cổ phiếu, nếu bạn đầu tư và chọn cổ phiếu có phương pháp, chiến lược đầu tư rõ ràng thì đây có thể là một phương pháp đầu tư an toàn, hiệu quả hơn đầu tư trái phiếu mà vẫn có tỷ suất sinh lời tốt.
Nếu bạn muốn tìm hiểu về phương pháp đầu tư cổ phiếu, những nguyên tắc đầu tư giá trị để có lợi nhuận bền vững trong dài hạn, dựa trên triết lý đầu tư Good Company – Cheap Price có thể tham khảo Khóa học Đầu tư chứng khoán thông minh – The Intelligent Investor.
Đây là khoá học kết hợp chia sẻ và thực hành bởi đội ngũ giảng viên được đào tạo bài bản, có kinh nghiệm thực chiến giúp bạn có khả năng tự ra quyết định đầu tư một cách hiệu quả.
Chia sẻ:
